Wat is stress bij kinderen? Het is alleszins iets waar we als volwassenen vaak te weinig bij stilstaan. Stress bij kinderen is een lichamelijke en emotionele reactie op iets wat zij als spannend, moeilijk of overweldigend ervaren. Ook het niet goed kunnen verwerken van prikkels of gebeurtenissen, leuke of minder leuke, kan stress met zich meebrengen. Net zoals het bewust of onbewust meemaken of opvangen van spanningen uit de omgeving.
Ook bij kinderen activeert stress de “fight-freeze-flight”-modus. Enkel kunnen zij hun emoties (nog) niet (goed) onder woorden brengen of reguleren en komen deze instinctieve reacties dus vaker naar de voorgrond.
De belangrijkste oorzaken van stress bij kinderen?
- Overprikkeling (te veel geluid, drukte, schermen, mensen)
- Onderprikkeling (te weinig cognitieve voeding)
- Hoge verwachtingen (van ouders, school, of henzelf)
- Veranderingen (zoals verhuizen, scheiding, nieuw broertje/zusje)
- Onveiligheid (pesten, spanning thuis, onzekerheid)
- Perfectionisme of hooggevoeligheid (ze denken veel en diep, maar voelen ook veel en intens)
We mogen hierbij zeker niet vergeten dat kinderen stress van hun omgeving kunnen overnemen; ze voelen namelijk alles. En hoogbegaafde kinderen zijn vaak nog gevoeliger voor onuitgesproken spanning. Maar ook positieve veranderingen of spanningen (o.a. een verjaardag of vakantie) kunnen stress veroorzaken bij kinderen, omdat het hun structuur verstoort.
Hoe uit stress zich bij kinderen?
“Lastig gedrag”.
Dit kan zich opdelen in volgende signalen:
- Emotionele signalen:
- Prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen
- Huilbuien, soms zonder duidelijke reden
- Terugtrekken of juist heel aanhankelijk worden
- Angstig gedrag of faalangst
- Dwanghandelingen
- Mentale signalen:
- Concentratieproblemen
- Negatief zelfbeeld
- Nachtmerries, moeilijk in slaap vallen, slaapproblemen
- Depressie
- Schooluitval
- Niet begrepen worden
- Lichamelijke signalen:
- Hoofdpijn of buikpijn zonder medische oorzaak
- Vermoeidheid
- Onrustige slaap of bedplassen (ook bij oudere kinderen)
- Broekplassen
- Hyperventilatie
- Hartkloppingen
- Tics
- Gedragsveranderingen:
- Terugval in jonger gedrag (o.a. duimzuigen)
- Slechter eten of heel veel eten
- Slechter presteren op school
Stressregulatie bij kinderen
- Co-regulatie vóór zelfregulatie: kinderen moeten leren hoe ze kunnen reguleren. Dat leren ze van ons, hun omgeving. Ze hebben eerst veiligheid van een afgestemde volwassene nodig waaraan ze zich kunnen spiegelen:
- Blijf kalm en aanwezig
- Benoem emoties zonder te oordelen
- Accepteer hun emoties
- Bied nabijheid
- Zenuwstelsel kalmeren: stress woont niet in het hoofd, maar wel in het zenuwstelsel:
- Diepe buikademhaling (maak het voel- en zichtbaar met een hand op de buik)
- Ritmische bewegingen (schommelen, fietsen, wandelen, springen)
- Zintuiglijke input (warm dekentje, zachte muziek, massage, frutselen, diepe druk,…)
- Structuur en voorspelbaarheid: onzekerheid verhoogt stress:
- Duidelijke dagstructuren en overgangen aankondigen
- Maak zoveel mogelijk visueel
- Geef hen (gestuurde) autonomie
- Geef expressie aan emoties: kinderen reguleren door te ontladen:
- Spel (rollenspel, knuffelgevecht, sensorisch spel, creatief spel,…)
- Tekenen of kleien
- Huilen of lachen
- Lichaamswerk:
- Kinderyoga helpt het lichaam te ontladen en ademhaling te trainen
- Mindfulness focust op het nu zonder oordeel
- Aardingstechnieken helpen stress te ontladen en te connecteren met het eigen lichaam en de omgeving
- Verbindende communicatie geeft kinderen woorden voor hun binnenwereld
- Creatieve uiting van emoties
Reactie plaatsen
Reacties